WO II Ferhalen: Frans Wagner

©:

FRANZ WAGNER

Bij de tandartsenpraktijk Trynwâlden aan de Canterlandse weg nr 5 is op 27 januari 2022 een struikelsteen/stroffelstien geplaatst. Het is een gedenksteen die hier in het trottoir ligt vóór de laatste verblijfplaats van Franz Wagner, de voormalige smederij van Olijnsma. Hij was in 1939 naar Nederland gekomen om te werken bij smid Klaas Olijnsma. Bij deze stroffelstien is een extra QR-code steen geplaatst. Die code geeft toegang tot een korte film van RTV Kanaal 30 (nu RTVNOF) over de herdenking op 27 januari 2020.
Als toekomstig smid - in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog - leerde Franz Wagner het smidsvak in de smederij van Klaas Olijnsma te Gytsjerk.
Bij smid Klaas Olijnsma in Gytsjerk was het destijds niet ongebruikelijk dat er iemand stage liep om het vak van smid onder de knie te krijgen. Geregeld kreeg hij via de Leeuwarder ijzerhandelaar Cohen aanvragen van Duitse joden om het smidsvak te leren. Met hun werkervaring opgedaan bij smid Klaas Olijnsma vertrokken ze dan naar Palestina. Samen met vele andere joden werden ze de Palestina pioniers genoemd en vanuit Europa – vooral Duitsland - vertrokken ze naar deze streek om er nederzettingen te stichten. Het belangrijkste doel hiervan was de komst voorbereiden van nog meer joden naar dit gebied.
Toen de Gytsjerkster smid dan ook eind dertiger jaren een verzoek kreeg van Franz Wagner, een Duitse jood, om als leerling-smid bij hem te werken, willigde hij dat meteen in. Franz behoorde namelijk ook tot die zogenaamde Palestina pioniers,
Toch is hij nooit in Palestina terechtgekomen, want zijn levensverhaal eindigt vol tragiek. Ondanks meerdere waarschuwingen van plaatselijke politieagenten om te vluchten, dook hij niet onder. Hij ging door met het doen van zijn alledaagse werk in de smederij en werd zo een gemakkelijke prooi voor de Duitsers.
Op twee en twintig jarige leeftijd is hij omgekomen in Auschwitz, zijn ideaal heeft hij nooit kunnen waar maken.