Dokter Kijlstraweg West
In 1907 zijn aan de Dokter Kijlstrawei (in die tijd Agelaan) en aan de Kaetsjemuoiwei (toen nog zandweg) vier dubbele arbeiderswoningen gebouwd. Het waren de eerste woningwetwoningen in Friesland. Dankzij de inzet van baron Theo van Welderen Rengers
uit Oentsjerk zijn de eerste woningen hier door de “Vereniging tot verbetering van de volkshuisvesting in de dorpen Gytsjerk, Oentsjerk en Aldtsjerk op deze plek gebouwd. De bouw werd uitgevoerd door aannemer A.R. de Jong uit Gytsjerk. Elke woning kostte ca.1000 gulden, ook werd er nog voor 225 gulden aan tuingrond verstrekt. De bewoners konden hier hun eigen groenten en aardappelen verbouwen. Ook was er ruimte voor het houden van een geit of varken. Deze woningen, met ca. 14 are grond, werden jaarlijks
verhuurd voor 65 gulden.
De muren van de vrijwel identieke woningen zijn opgetrokken met roodgenuanceerde baksteen, verlevendigd met sierbanden van gele steen. Het zadeldak is gedekt met grijze Friese gegolfde pannen, voorzien van een schoorsteen en houten makelaars op de nok. Voor elke woning werd ook nog een lindeboom geplant. Voor de zomerse dagen een prima zonwering.
De vier dubbele woningen zijn, na een grondige renovatie in 1979, verbouwd tot vier eengezinswoningen. Hierdoor werd veel meer ruimte en een nog grotere tuin gecreëerd. Deze eerste en oudste woningwetwoningen in de provincie Friesland geven een beeld
van de sociale woningbouw aan het begin van de vorige eeuw. Op basis van deze feiten
en de redelijke staat vanonderhoud zijn ze verheven tot Rijksmonument.
Bron: Jan van der Zwaag
